Her yıl 3 Aralık’ta kutlanan Dünya Engelliler Günü, takvimlerde yalnızca bir gün olarak görünse de aslında yüreğimizde açtığı anlam çok daha derindir. Bu gün, bir toplumun vicdanına tutulmuş aynadır. O aynaya bakınca kimi zaman kendi eksiklerimizi görürüz; kimi zaman da daha iyi bir dünya kurma umudumuzu…

Engellilik, bir insanın yaşamındaki bir farklılık, bir zorluk gibi görünse de aslında en büyük zorluk çevrenin ona sunduğu engellerdir. Bir kaldırım yüksekse, bir bina merdivenle doluysa, bir toplu taşıma aracına tekerlekli sandalye sığmıyorsa, bir iş yerinde işaret dili bilinmiyorsa… Asıl engel oradadır. Çünkü engellilik, bireyin bedeninde değil; toplumun bakışında, davranışında ve önceliklerinde saklıdır.

Bugün milyonlarca engelli birey, sabah uyandığında hepimizin “normal” kabul ettiği şeylere ulaşabilmek için büyük çabalar harcıyor. Bir okula girmek, bir otobüse binmek, bir markette rahatça dolaşmak, bir iş görüşmesine katılmak, hatta bazen yalnızca insanların bakışlarından sıyrılmak… Bu çabanın büyüklüğünü anlamak için empati kurmak şarttır; ama empati, bir gün boyunca gözümüzü kapatmakla, kulaklığı çıkarıp sessizliğe gömülmekle sınırlı değildir. Empati, kalbin kapısını aralamaktır. “Ben olsaydım?” demekten daha ötesidir; “Benim dünyamı herkes için nasıl daha yaşanabilir yapabilirim?” sorusunu çoğaltmaktır.

Dünya Engelliler Günü, bize şunu hatırlatır: Her insan bir değerdir. Bir engelli bireyin taşıdığı umut, bir toplumun geleceği için en az diğer herkes kadar kıymetlidir. Onların üretme gücü, hayalleri, mesleki birikimleri, duyarlılıkları ve cesaretleri toplumun dokusunu güçlendiren birer ilham kaynağıdır.

Ne yazık ki, birçoğu hâlâ en temel haklara ulaşmakta zorlanıyor.

Ama bunu değiştirebilecek olan yine biziz. Kaldırımları erişilebilir kılan, iş yerlerinde fırsat eşitliğini sağlayan, sınıflarda farklılıkları kucaklayan, dijital dünyada bariyerleri kaldıran bir toplum hayal değil; ancak emek isteyen bir gerçekliktir. O emeği vermek, insanlığımızın en güzel sınavıdır.

Engellilik çoğu zaman “başkalarının hayatı” sanılır. Oysa hepimiz bir nefes, bir anlık kaza, bir hastalık, bir yaş alma kadar kırılganız. Bugün destek veren el, yarın destek arayan el olabilir. Bu yüzden engelliliğe duyarlılık bir lütuf değil; insani bir sorumluluktur.

3 Aralık, tüm bu gerçekleri bir kez daha hatırladığımız özel bir gündür; ama asıl önemli olan yarındır, ertesi gündür, geri kalan 364 gündür.

Bu gün sadece bir başlangıç olsun.

Kalplerdeki görünmez rampaları yapalım, bakışlarımızı yumuşatalım, sabrımızı çoğaltalım. Engelli bireyleri sadece “yardım edilen” değil, hayatın her alanında söz sahibi olan bireyler olarak görelim. Onların başarılarını daha çok duyalım, güçlerini daha görünür kılalım, haklarını sadece savunmakla kalmayıp yaşamın içine yerleştirelim.

Belki bir gün hep birlikte öyle bir toplum oluruz ki “engelli” kelimesi sadece bir tanım olarak kalır; ama hayatın içinde bir ayrımcılık anlamı taşımaz.

O gün geldiğinde, aslında hep birlikte daha insanca bir yaşama adım atmış olacağız.

Unutmayalım: Gerçek engel, kalpteki mesafe; gerçek özgürlük ise birbirimizi anlayabildiğimiz, birbirimize destek olabildiğimiz yerde başlar.

Birbirimize engel olmadığımız, aksine güç verdiğimiz bir dünya dileğiyle…